Trải nghiệm Lễ khao lề thế lính Hoàng Sa của Lý Sơn
Lễ Khao lề thế lính Hoàng Sa hàng năm là một sự kiện đặc biệt, là bằng chứng rõ ràng và mạnh mẽ về sự bất khả xâm phạm của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Hơn nữa, nghi lễ này còn có vai trò quan trọng trong việc truyền dạy truyền thống yêu nước cho thế hệ con cháu ngày nay, nhằm khuyến khích họ tiếp tục gìn giữ chủ quyền biển đảo của Việt Nam. Đây là một nhiệm vụ quan trọng, mà những thế hệ cha ông tại Lý Sơn đã hy sinh máu xương để bảo vệ và gìn giữ cho đến tận ngày nay.
Vào khoảng đầu thế kỷ 17, trong thời kỳ cai trị của các chúa Nguyễn, nhận thức về tầm quan trọng của việc mở rộng lãnh thổ và khai thác nguồn tài nguyên quý giá ở vùng biển Đông của Tổ quốc, các chúa Nguyễn đã thành lập "đội Hoàng Sa". Đội này bao gồm 70 dân địa phương tài năng, được chọn từ các làng An Vĩnh và An Hải tại vùng cửa biển Sa Kỳ (hiện nay thuộc huyện Sơn Tịnh và Bình Sơn), cùng với làng An Vĩnh và An Hải trên đảo Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi.
Nhiệm vụ của đội Hoàng Sa không chỉ là việc đi biển tìm kiếm hải sản và đo đạc thủy trình, mà còn bao gồm việc tuần phòng trên biển đảo. Họ cũng có trách nhiệm cắm cột mốc, dựng bia chủ quyền để khẳng định vị thế và chủ quyền của Việt Nam trên quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa.
Nhiệm vụ của đội Hoàng Sa không chỉ là việc đi biển tìm kiếm hải sản và đo đạc thủy trình, mà còn bao gồm việc tuần phòng trên biển đảo. Họ cũng có trách nhiệm cắm cột mốc, dựng bia chủ quyền để khẳng định vị thế và chủ quyền của Việt Nam trên quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa.
Hàng năm, vào khoảng tháng 2 hoặc tháng 3 theo lịch âm, đội lính Hoàng Sa nhận lệnh xuất phát và trở về vào tháng 8 âm lịch, đến cửa Eo (ngày nay là cửa Thuận An, thuộc tỉnh Thừa Thiên – Huế) để nộp các loại hải vật quý giá cho triều đình. Thời gian sau đó, đội Hoàng Sa được củng cố và trở thành Thủy quân Hoàng Sa, kiêm quản "đội Bắc Hải" với nhiệm vụ chính là khai thác vùng biển Hoàng Sa và Trường Sa.
Đội Bắc Hải chủ yếu tuyển chọn ngư dân từ làng Tứ Chính (tỉnh Bình Thuận). Trong suốt 3 thế kỷ hoạt động, hàng vạn người lính Thủy quân Hoàng Sa đã vượt qua những thách thức của biển cả, đối mặt với sóng gió và bão tố để thực hiện nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền và lãnh thổ trên quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Tuy nhiên, do tính chất nguy hiểm của những hành trình biển, không phải tất cả những người lính đều có cơ hội trở về an toàn. Ghi chép trong gia phả của các tộc họ trên đảo Lý Sơn ghi nhận nhiều trường hợp người lính ra đi mà không bao giờ trở về. Hình ảnh những khu mộ chiêu hồn không chứa xác người (mộ gió) của các tộc họ Phạm Quang, Phạm Văn, Võ Văn... trên đảo Lý Sơn là bằng chứng rõ ràng về những hy sinh đầy bi hùng.
Những ca dao dân gian này vẫn vang vọng trong tâm hồn của cộng đồng người dân Lý Sơn qua các thế hệ. Chúng là bằng chứng sống cho sự hiểu biết rằng, dù biết rằng "một đi không trở về," nhưng những con người gan dạ của đảo Lý Sơn vẫn liên tục ra khơi, mang theo sứ mệnh do vua ban tặng, để đặt mốc, thiết lập bia đá vô thời hạn, chứng minh chủ quyền của Việt Nam trên quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa.
Nếu du khách đi du lịch Lý Sơn vào thời điểm tháng 2 đến tháng 3 âm lịch thì du khách sẽ được trải nghiệm Lễ khao lề thế lính. Bởi theo truyền thống của làng An Hải, vào mỗi tháng 2 âm lịch, các dòng họ ở làng tổ chức lễ khao lề thế lính Hoàng Sa. Trong dịp này, không chỉ để tri ân những người lính đi đến những quần đảo xa xôi, thu thập thông tin địa lý, thực vật và gắn cờ chủ quyền, mà lễ còn có tác dụng giáo dục truyền thống, truyền đạt tinh thần đoàn kết, lòng yêu nước và biển đảo sâu sắc đến thế hệ trẻ.
Nếu du khách đi du lịch Lý Sơn vào thời điểm tháng 2 đến tháng 3 âm lịch thì du khách sẽ được trải nghiệm Lễ khao lề thế lính. Bởi theo truyền thống của làng An Hải, vào mỗi tháng 2 âm lịch, các dòng họ ở làng tổ chức lễ khao lề thế lính Hoàng Sa. Trong dịp này, không chỉ để tri ân những người lính đi đến những quần đảo xa xôi, thu thập thông tin địa lý, thực vật và gắn cờ chủ quyền, mà lễ còn có tác dụng giáo dục truyền thống, truyền đạt tinh thần đoàn kết, lòng yêu nước và biển đảo sâu sắc đến thế hệ trẻ.
Khi tổ chức Lễ Khao lề Thế lính Hoàng Sa tại các tộc họ, vai trò chủ tế thường thuộc về tộc trưởng. Người này có thể là người chủ tế chính hoặc có thể phối hợp với các tộc tiền hiền, tộc hậu hiền, hoặc trưởng các chi phái làm bồi tế (người hỗ trợ chủ tế trong quá trình lễ). Đồng thời, thường có sự tham gia của thầy phù thủy (thầy pháp) để hướng dẫn và điều hành các nghi lễ.
Vào chiều ngày 19/2 theo lịch âm lịch, khoảng 17h, con cháu của các tộc họ tụ tập tại nhà thờ họ để tham gia lễ nhập yết, mang theo các lễ vật như trầu, rượu, cau, hoa quả, giấy cúng và nhang đèn. Vị trí của từng thành viên trong ban tế lễ được quy định cụ thể. Trưởng tộc đứng ở bàn thờ chính giữa, hai người bồi tế đứng sau và hỗ trợ chủ tế trong quá trình lễ. Các bàn thờ bên đông và bên tây lần lượt thuộc về trưởng và thứ chi phái 1, 2. Ngoài ra, có đông xướng và tây xướng chịu trách nhiệm xướng nghi thức, đứng đối diện nhau. Trong buổi lễ, có 6 - 8 người đứng hai bên để thực hiện việc dâng hương và rượu, được gọi là chấp sự. Nhạc lễ bao gồm trống cái, chiêng, trống bồng, cặp sinh tiền, kèn, chiêng, chập chõa. Khi tiếng trống vang lên, lễ nhập yết chính thức bắt đầu. Sau khi trưởng tộc đọc văn tế và thực hiện nghi thức dâng rượu, con cháu lần lượt bước vào để thực hiện lễ bái lạy tổ tiên. Lễ nhập yết kéo dài khoảng 1 giờ, sau đó, các tộc họ chuẩn bị và sắp xếp lễ vật cho buổi lễ chính.
Khi đồng hồ chạy về 0h ngày 20/2 âm lịch, Lễ Khao lề Thế lính Hoàng Sa khai mạc chính thức, đánh dấu thời điểm chuyển giao linh thiêng giữa hai ngày. 0h được coi là khoảnh khắc đặc biệt, mọi lời cầu nguyện tại thời điểm này được coi là có hiệu quả tốt nhất. Trong buổi lễ, thầy pháp sẽ đảm nhiệm vai trò điều hành, còn trưởng tộc và trưởng các chi phái sẽ đứng hầu thần.
Các lễ vật thường xuất hiện trong buổi lễ chính bao gồm trầu, gạo, muối, rượu, mắm, nếp nổ, hoa quả, thịt, cá, bánh khô và đặc biệt là chiếc thuyền tre với đế làm từ thân cây chuối, trang trí đầy đủ buồm, cờ và phướn. Ngoài ra, có hình nộm (hình nhân thế mạng) được làm từ khung tre và dán giấy ngũ sắc, trên đó ghi tên của những người thuộc họ tộc đã hy sinh khi tham gia lính Hoàng Sa.
Sau khi thực hiện lễ cúng và nghi thức bùa phép tại đàn thờ, khi gửi tên tuổi và linh hồn của những người sắp đi lính vào hình nộm, cùng với việc cúng phát lương, phát hịch và đốt vàng bạc để tưởng nhớ binh lính, thầy pháp sẽ đặt những hình nộm này vào chiếc thuyền và khởi động lễ rước ghe bầu. Đoàn rước ghe bắt đầu với nhóm thanh niên mang cờ và phướn, tiếp theo là bốn thanh niên khiêng thuyền lễ, sau đó là thầy pháp, trưởng tộc, trưởng các chi phái và đoàn người bao gồm bà con trong tộc họ, cũng như đội chiêng trống.
Đến cửa biển trên đảo, sau khi thầy pháp thực hiện lễ vái tạ tứ phương, chiếc thuyền được thả xuống nước, mang theo ý nghĩa hiến tế sinh mạng cho thần linh. Điều này được coi là bước khởi đầu mới cho hành trình của đội lính Hoàng Sa, mang theo niềm tin rằng mọi rủi ro sẽ được xua đuổi và những người lính ra khơi sẽ trở về an toàn. Khi lễ tế kết thúc (thường là vào rạng sáng ngày 20), mọi người quay trở lại nhà thờ để tham gia buổi tiệc đãi.
Ngoài Lễ Khao lề Thế lính Hoàng Sa tổ chức tại các tộc họ, trong thời gian gần đây, cùng với các tộc họ, chính quyền địa phương đã thực hiện Lễ Khao lề Thế lính của người dân đảo Lý Sơn vào cuối tháng 3 âm lịch hàng năm, với quy mô lớn hơn, thu hút sự tham gia của đông đảo du khách và người dân đến từ nhiều địa phương khác nhau. Lễ Khao lề Thế lính Hoàng Sa ở đảo Lý Sơn được tổ chức tại m linh tự hoặc đình làng An Vĩnh, giữ nguyên các nghi lễ tương tự như ở các tộc họ, kết hợp với các sự kiện văn hóa như lễ cầu siêu, hội hoa đăng, hát bội, múa lân, lễ rước và lễ hội đua thuyền tứ linh theo truyền thống. Công việc chuẩn bị cho buổi lễ được thực hiện bởi Ban khánh tiết làng An Vĩnh và ban quản lý di tích Âm linh tự.
Vào tháng 4 năm 2013, Lễ Khao lề Thế lính Hoàng Sa đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xếp hạng là Di sản Văn hóa phi vật thể cấp quốc gia, thuộc hạng mục Tập quán xã hội và tín ngưỡng. Lễ hội không chỉ là cách thể hiện sự khẳng định chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa mà còn góp phần vào việc bảo tồn và phát triển giá trị văn hóa, đồng thời truyền đạt các giá trị nhân văn sâu sắc đến mọi tầng lớp trong cộng đồng.
Đến với Lý Sơn, du khách không chỉ được đến với các hoạt động vui chơi giải trí mà còn được trải nghiệm những lễ hội mang đầy giá trị văn hóa. Hãy tham gia Lễ khao lề thế lính để càng quý trọng hơn công sức và sự hy sinh của cha ông ta ngày xưa, một lòng bảo vệ chủ quyền biển đảo linh thiêng của Việt Nam. Và du khách cũng đừng quên ghé thăm website của Lê Travel để có cho mình những kinh nghiệm du lịch Lý Sơn luôn được cập nhật mới nhất nhé!
Các tin khác
Bật mí những món ăn ngon nhất khi du lịch Cô Tô
Cô Tô, hòn đảo hoang sơ xinh đẹp với bãi biển trong xanh, cát trắng mịn màng và những rạn san hô rực rỡ, là điểm đến lý tưởng cho những ai yêu thích khám phá vẻ đẹp thiên nhiên và muốn tìm kiếm những giây phút thư giãn tuyệt vời. Nhưng không chỉ có cảnh đẹp, Cô Tô còn khiến du khách mê mẩn bởi nền ẩm thực độc đáo và phong phú. Đến Cô Tô nhất định phải thử những món ăn này không chỉ để thỏa mãn vị giác mà còn là một trải nghiệm văn hóa đáng nhớ. Hãy cùng khám phá ngay những món ăn ngon nhất nơi đây nhé!
Chi tiết
Top địa danh du lịch hấp dẫn nhất ở Cô Tô
Cô Tô, một hòn đảo ngọc hoang sơ nằm giữa biển khơi, là điểm đến lý tưởng cho những ai yêu thích khám phá vẻ đẹp thiên nhiên và trải nghiệm những khoảnh khắc bình yên. Nằm ẩn mình giữa vùng biển Đông Bắc, Cô Tô không chỉ nổi tiếng với những bãi biển tuyệt đẹp mà còn thu hút du khách bởi nhiều địa danh thú vị khác. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng nhau khám phá địa danh nổi tiếng tại Cô Tô và những điều đặc sắc mà nơi đây mang lại.
Chi tiết
Du lịch Cát Bà: Kinh nghiệm, địa điểm, và giá cả
Cát Bà, một hòn đảo tuyệt đẹp thuộc tỉnh Hải Phòng, nổi danh với vẻ đẹp thiên nhiên hoang sơ, bãi biển trong xanh cùng hệ sinh thái đa dạng. Đây là một trong những điểm đến lý tưởng cho những ai yêu thích khám phá vẻ đẹp của biển cả và núi non. Không chỉ mang lại cảm giác thư giãn mà còn là cơ hội để trải nghiệm văn hóa địa phương độc đáo. Qua bài viết này, bạn sẽ có cái nhìn tổng quát về khám phá Cát Bà và những điều cần biết, từ cách di chuyển, lựa chọn lưu trú cho đến các địa điểm tham quan hấp dẫn.
Chi tiết
Cẩm nang ẩm thực Cát Bà: Những món ngon không thể bỏ qua
Cát Bà, hòn đảo xinh đẹp thuộc vịnh Lan Hạ, không chỉ nổi tiếng với cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ và bãi biển trong xanh mà còn là một thiên đường ẩm thực với vô số món ăn độc đáo, hấp dẫn. Đến Cát Bà nhất định phải thử những món ăn này, từ hải sản tươi ngon đến ẩm thực dân dã, nơi đây mang đến cho du khách những trải nghiệm ẩm thực tuyệt vời, khó quên.
Chi tiết
